Luxembourg, 6e arrondissement van Parijs

Institut de France gezien vanaf Cour Carrée (Louvre)

Mazarin, de eerste minister en feitelijk bestuurder van Frankrijk tijdens Lodewijk XIV, overleed in 1661 en liet een fortuin na. Hij wilde graag dat een groot gedeelte van zijn fortuin gebruikt ging worden voor de bouw van een college en een bibliotheek die twee maal per week geopend zou zijn voor het publiek. De eerste Franse openbare bibliotheek kreeg de naam College Mazarin, hoe vreemd. Helaas voor Mazarin, maar in het algemeen wordt het Collège des Quatre-Nations genoemd.
De toevalligheid wilde dat architect Le Vau (Versailles, Vaux-la-Vicomte, Chateau Vincennes, etc.) nog een tekening over had die eigenlijk bedoeld was voor het Louvre. In 1663 begon Le Vau met de bouw, maar na de dood van Le Vau in 1670 werd het werk afgemaakt door anderen. Het prachtige gebouw is in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw schitterend gerenoveerd en is gezien vanaf Pont des Arts, zoals op de bovenstaande foto, werkelijk een parel aan de Seine. Het gebouw wordt nu bewoond door het Institut de France, een wetenschappelijk instituut. Het Institut de France werd opgericht op 25 oktober 1795 in het Louvre, maar door Napoleon in 1805 verhuist naar deze locatie.

Het Institut de France is samengesteld uit vijf, deels oudere academies:
• Académie Française, opgericht in 1635
• Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, opgericht in 1663
• Académie des Sciences, opgericht in 1666
• Académie des Beaux-Arts, opgericht in 1816
• Académie des Sciences Morales et Politiques, opgericht in 1795

De meest bekende is de Académie Français. De Académie heeft twee functies; het toezien op de woordenschat en de grammatica van het Frans, en het bevorderen van het gebruik van het Frans wereldwijd. Dit laatste doet men onder meer door het jaarlijks toekennen van ongeveer 60 literaire prijzen, waaronder de Prix de l’Académie Française.
De Académie is een zeer prestigieus instituut en heeft slechts 40 leden. De leden van de Académie worden gekozen voor het leven. Zij staan bekend als ‘les immortels’ ofwel de onsterfelijken. Deze naam is afgeleid van het devies À l’immortalité dat staat op het zegel dat door Richelieu aan de Académie werd geschonken. Veel van de (voormalige) leden zijn bekende Franse schrijvers, dichters, filosofen, wetenschappers en staatslieden. Het wordt als een grote eer beschouwd om gekozen te worden in de Académie Française. In 1980 werd Marguerite Yourcenar als eerste vrouw toegelaten tot de Académie.

De Académie Française is tevens één van de oudste academies van Frankrijk. Zij werd officieel opgericht in 1635 door Kardinaal Richelieu. De Académie bestond al vanaf 1570, maar functioneerde informeel tot de officiële erkenning in 1635. De functie die de Académie kreeg was eenheid in de Franse taal te creëren, grammaticaregels op te stellen en de Franse taal zuiver en begrijpelijk voor allen te maken. Men begon met het maken van een woordenboek, de Dictionnaire de l’Académie Française, die een normbepalende functie moest krijgen. De eerste versie van dit woordenboek werd uitgegeven in 1694. Men is nu bezig met de negende editie.

Dit theater bevindt zich in de buurt Odeon, wat ligt in de wijk Le Luxembourg. In 1779 werd het theater gebouwd ten behoeve van de Comédie-Française, die al twaalf jaar hun toevlucht hadden gezocht in de theaterzaal van het Palais des Tuileries. De opening vond plaats op 9 april 1782 door koningin Marie-Antoinette. Tijdens de Revolutie viel het toneelgezelschap (én Marie-Antoinette) uiteen en werd het theater in 1797 door een ander theatergezelschap overgenomen en omgedoopt in Odeon. Helaas was er weer een tegenvaller in 1818, men had iets met brand in Parijs, maar 1819 werden de deuren weer geopend en tot op de dag van vandaag worden er nog steeds voorstellingen gegeven. De straten in de directe omgeving zijn genoemd naar grote schrijvers als Corneille, Racine, Voltaire (nu Rue Casimir-Delavigne), Molière (nu Rue Rotrou), Crébillon en Regnard. Loop even naar de Rue de Condé, staan veel oude herenhuizen en op nr. 26 schreef Beaumarchais in 1775 zijn bekende “Barbier van Sevilla”. Aan het eind van de straat zie je de muren van het Palais Luxembourg.

Op Place St.-Michel staat een prachtige fontein, ontworpen door Gabriel Davioud in 1860.
Op deze plek zou eerst een standbeeld van Napoleon Bonaparte komen, maar uiteindelijk koos men voor de aartsengel Michaël. Schuin achter je is één van mijn favoriete terrasjes van Parijs, Le Depart Saint Michel.

De oudste kerk van Parijs uit de tijd van Merovingers. Childebert I liet de kerk in 543 bouwen om er de uit Spanje afkomstige relikwieën van St.-Vincent de Zaragoza te bewaren. Het was Germain, adviseur van Childebert en bisschop van Parijs, die de kerk inwijdde.
Germain kreeg zijn graf in de kerk en werd in 754 heilig verklaard, vanaf dat moment verkreeg de kerk en abdij zijn huidige naam. De toevoeging van ‘des Prés’ (weiland) heeft te maken met het feit dat de kerk vroeger buiten de stad in de weilanden lag.

Van het oorspronkelijke kerkgebouw uit de 6e eeuw is niets zichtbaars meer over. De huidige klokkentoren is uit de 10e eeuw en daarmee het oudste religieuze monument van Parijs. De kerk heeft het vooral zwaar te verduren gehad ten tijde van de Vikingen, het werd maar liefst in 40 jaar tijd 4 keer verwoest. Maar ook de Fransen zelf konden er wat van. Tijdens de Revolutie werden de kerk en abdij gespaard, maar diende als gevangenis, salpeterraffinaderij, kolenopslag en fabriek voor kanonnen. Het interieur werd grotendeels geplunderd, de Merovingische graven vernield en er gaan verhalen rond dat zelfs het orgel er werd uitgesloopt om te gebruiken op openbare feestjes. Om het drama compleet te maken ontplofte op 19 augustus 1794 een kleine 12.000 kilo buskruit dat in de abdij was opgeslagen (arbeider stak pijp aan), met alle gevolgen van dien. Het grotendeels verwoestte gebouw wordt na de revolutie door de kozakken nog even als stal gebruikt. Na al die ellende stond er uiteindelijk een gebouw in zeer slechte staat, maar het werd gelukkig niet afgebroken en in de navolgende jaren gedeeltelijk herbouwd.

In 2015 werd begonnen aan een grote renovatie van het interieur. De kosten bedroegen meer dan vijf miljoen euro's en deze zijn naar mijn bescheiden mening zeer goed besteed. Het meeste geld kwam overigens van schenkingen en slechts zo'n 15% moest uit het kantoor van Anne Hidalgo, burgemeester van Parijs, komen.

De woonwijk rondom de St.-Germain-des-Prés is een verzamelpunt van cultuur. In de cafeetjes en brasserieën vertoefden de grote filosofen, artiesten en cineasten van destijds. De laatste jaren heeft het culturele aspect moeten wijken voor de meer commercieel gerichte winkels, antiekzaken en boetieken. Beroemde modemerken zoals Giorgio Armani, Christian Dior en Louis Vuitton hebben hier hun winkels.

Naast de St.-Germain de Prés ligt een klein parkje, het Square Félix Desruelles. Het park is vernoemd naar de beeldhouwer Félix Desruelles en is een 'vaste' plek voor een aantal clochards.
In dit kleine parkje staat tegen een muur de Sèvrespoort, helemaal versierd met art-nouveau-beelden en geëmailleerd aardewerk. Gemaakt door de keramiekfabriek van Sèvres voor de Wereldtentoonstelling van 1900. Ook in het park staat het standbeeld van Bernard Palissy (1510 - 1589). Dat vind ik nu zo leuk aan Parijs, de dingen staan er maar niet zo, het past altijd weer bij elkaar, zo ook hier. Die Palissy was namelijk pottenbakker, werkte met keramiek en heeft vele jaren geprobeerd het Chinees porselein te imiteren, iets wat hem nooit echt is gelukt. Maar hij was ook Hugenoot. Overleefde de Bartholomeüsnacht, maar kwam wel in de Bastille terecht. Ondanks zijn veroordeling tot de doodstraf, mocht hij er van Hendrik III wel uit als hij zich maar 'bekeerde'. Heeft 'ie niet gedaan en kwam op 79-jarige leeftijd daar te overlijden. Niet door de doodstraf, maar gewoon in z'n cel.
De ook in dit park aanwezige fontein werd in 1925 gemaakt door de man wiens naam is verbonden aan dit kleine parkje, Félix Desruelles.

Als we de poort van de Commerce binnentreden gaan we op zoek naar de geschiedenis. Nummer 8 herbergde vroeger de drukkerij van Jean-Paul Marat, waar het verboden revolutieblad l'Ami du Peuple van de pers rolde.
Het fanatisme en de meedogenloosheid van deze Marat beangstigde veel mensen. Eén van die mensen was Charlotte Corday. Ze zocht op 13 juli 1793 Marat op in zijn huis en trof hem aan in bad. Dit was niet ongewoon omdat Marat veel in bad lag vanwege een huidziekte waar hij aan leed. Met een mes stak ze Marat in de borst en wachtte kalm en rustig op de politie. Tijdens de rechtszaak die volgde op de moord verklaarde zij: 'Ik heb één man omgebracht om er 100.000 te redden'. Vier dagen na Marats dood werd zij onthoofd onder de guillotine. En ook die guillotine heeft hier zijn geschiedenis.
Een paar meter verder is Relais Odeon, vroeger de woning van de 'uitvinder' van de guillotine. Dr. Joseph-Ignace Guillotin, een fanatiek tegenstander van de middeleeuwse doodstraffen die toen werden uitgevoerd, perfectioneerde een hakmes waar eerder een soort patent op was aangevraagd voor het gemakkelijk en snel doden van schapen. Na zijn dood hebben de kinderen de familienaam gewijzigd, zegt genoeg toch?

Weer een klein stukje verderop staat al eeuwen Café Le Procope, het oudste cafe van Parijs. In 1686 opende Francesco Procopio dei Coltell uit Palermo, hier een koffiehuis nabij een oude Jeu de Boulesbaan. De Italiaan verkocht ook de eerste ijsjes in Parijs, een nieuwigheid die aan het hof in Versailles zeer geliefd was. Toen vlakbij enkele jaren later het prestigieuze Académie Française zijn deuren opende werd het een druk bezocht theatercafe. Het heeft trots een aantal foto’s/prenten van beroemde bezoekers in zijn etalage uitgestald. Enkele van de vele bekende stamgasten waren Balzac, Victor Hugo, maar ook Napoleon, Robespierre, Desmoulins, Danton, Marat, de mannen van de revolutie. Wat zullen hier een interessante én geheime gesprekken hebben plaatsgevonden! De mooiste verhalen gaan rond over dit oude koffiehuis. Zo zou Napoleon ooit zijn hoed hebben achtergelaten als onderpand voor een onbetaalde rekening. De hoed hangt ‘als bewijs’ ingelijst aan de muur, tja... Trouwens, Danton, Desmoulins en Robespierre zijn alledrie onder de guillotine terechtgekomen, die moordmachine die tijdens hun gesprekjes bij de buurman van hun stamkroeg is geperfectioneerd. Hadden ze toch nooit kunnen bedenken?
Precies tegenover Le Procope is een hofje, als je geluk hebt is het hek open. Ondanks dat er ‘prive’ staat, toch even naar binnen gaan. Het zijn eigenlijk drie hofjes, maar de meest bekende is Cour de Rohan, waar Hendrik II in de 16e eeuw een aantal huizen liet bouwen, een rechtbank (nu een Monument Historique) en een woning voor zijn maîtresse Diane de Poitiers. Ook kun je hier nog een gedeelte zien van de muur die Philippe- Auguste liet bouwen voordat hij op Derde Kruistocht ging aan het eind van de 12^e eeuw.

We kunnen dus met recht zeggen dat we hier, in dit kleine straatje, door de wieg van de Revolutie lopen. Wat een plek!

De voorkant van Café Le Procope, het oudste koffiehuis van Parijs

De St.-Sulpice, de parochiekerk van de wijk Saint-Germain, heeft een zeer lange bouwgeschiedenis. Het eerste kerkje wat hier ooit stond werd gesticht door de abdij van Saint-Germain-des-Pres, waarschijnlijk al in de 13^e eeuw. Op deze plek stond in de Romeinse tijd al een tempel gewijd aan de godin Isis. In de 14^e eeuw werd de kapel vergroot, inmiddels te klein geworden voor de inwoners van het dorp. In de 16^e eeuw wordt de kerk wederom uitgebreid met een nieuw koor en zeven kapellen, het altaar wordt in 1548 ingewijd. In 1642 wordt onder leiding van Jean-Jaques Olier een plan gemaakt om de oude Romaanse kerk te vervangen, het moest een kerk worden die aansloot bij de pracht en praal van het iets verderop gelegen Palais de Luxembourg. Het was Anna van Oostenrijk, de vrouw van Lodewijk XIII, die in 1646 de eerste steen legde en hiermee het startschot gaf aan een bouwperiode van zowat 150 jaar. Het koor was pas na 32 jaar gereed, waarna er vijftig jaar lang helemaal niets gebeurde. In 1732 ging men eindelijk verder met de façade en in 1788 was na een brand en een blikseminslag het resultaat wat we op dit moment kunnen zien. Eigenlijk is de kerk nog steeds niet klaar, de zuidtoren (18^e eeuw) bijvoorbeeld, is nooit helemaal afgemaakt.
Tijdens de Franse Revolutie onderging St.-Sulpice hetzelfde lot als zoveel andere kerken en werd het godshuis omgetoverd in een overwinningstempel. Toen Napoleon in november 1799 als overwinnaar terugkeerde van zijn Egyptische veldtochten liet hij zich in deze kerk lauweren. De Mariakapel, de Delacroix fresco’s en één van de grootste orgels van Frankrijk met maar liefst 6588 orgelpijpen, zijn zeker een bezoek waard. Victor Hugo trouwde in deze kerk met Adèle Foucher in 1822.

De kerk werd bij het grote publiek bekend doordat ze werd genoemd in de bestseller de Da Vinci Code. Door de kerk loopt de Lina Rosa de oude meridiaan van Parijs, er wordt gezegd dat Victor Hugo (die hier trouwde) Grootmeester is geweest van de Priorij van Sion, de kerk werd gebouwd op een plek waar eerder een tempel van Isis heeft gestaan, priester Bérenger Saunière uit Rennes-le-Château is hier geweest tijdens zijn geheimzinnige reisje naar Parijs en er staat een obelisk wat nogal ongebruikelijk is voor een kerkinterieur. Redenen genoeg voor Dan Brown om hier een triller van te maken.

Restaurant Lapérouse, al vanaf 1766 een begrip. Niet goedkoop, maar wel één van de beste in Parijs